Sınıra ulaşma: Refah sınır kapısını ziyaret
Mamduh Chalil Abu Jasar iki hafta önce bu savaşta sınır ötesine ilk yolculuğunu yaptı. Ailesiyle birlikte sığındığı okulun yakınlarında bir el bombası patlamış ve ağır kafa ve beyin yaralanmaları acil tedavi gerektirmişti. Mısır'ın El-Ariş kentindeki hastane, yatak sayısının giderek azaldığı ve yaralı sayısının arttığı Gazze Şeridi'ndeki hastanelerden daha iyi bir donanıma sahip. O, dışarı çıkmasına izin verilen birkaç yüz yaralıdan biriydi.
Mamduh Chalil Abu Jasar Pazartesi günü bu savaşta sınırı geçerek ikinci yolculuğunu yaptı - Gazze'ye geri döndü, çünkü El-Ariş'te öldü. Oğlu Hamada Refah sınır kapısının kemerinin altında duruyor, yanında da babasının naaşını taşıyan neon sarısı ambulans. "Vasiyeti Gazze'ye gömülmekti" diyor Hamada. "Çünkü orada doğdu, çünkü ailesi orada ve çünkü ülkesine bağlıydı." Sonra arabaya biniyorlar.
Güvenli liman ve savaş bölgesi arasında
Refah, İsrail ile İslamcı Hamas arasında haftalardır süren savaşta çok şeyi sembolize ediyor. Yardım malzemeleri için bir darboğaz. Yolcular ve rehineler için bir umut yeri. Hangi tarafta olduğunuza bağlı olarak güvenli limanın lobisi ya da savaş bölgesinin girişi.
Orta Doğu'daki çatışmaların zaman zaman iniş çıkışlarında Refah da o dönemdeki siyasi durumu yansıtıyordu. Daha iyi zamanlarda insanlar ve mallar sınırı geçerek Gazze'ye gidip geliyor, daha sonra ise gelmiyordu. Hamas'ın 2007'de iktidara gelmesinden ve İsrail'in bölgeye uyguladığı ablukayı sıkılaştırmasından bu yana sınır neredeyse kapalı olduğu gün sayısı kadar açık kaldı. Savaşın başladığı 7 Ekim'den sonra haftalarca hiçbir şey çalışmadı; şimdi ise ateşkes sırasında bir günde 200 kamyon Gazze'ye girdi.
İsrail ithalat ve ihracat üzerindeki sıkı kontrollerini her zaman Hamas'ı izole etmek, güçlenmesini ve silah kaçakçılığını önlemek amacıyla gerekçelendirmiştir.
Aynı zamanda Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı (UNCTAD) savaş başlamadan önce ablukanın Gazze ekonomisini baltaladığı ve nüfusun yüzde 80'ini insani yardıma muhtaç hale getirdiği sonucuna varmıştı. Bu nedenle kamyonlar yola çıkmaya devam ediyor - 7 Ekim'den önce günde 500 kamyon
Mısır için bu kamyonlar, Filistinli "kardeşlerinin" yanında olduklarının birkaç ton ağırlığındaki bir tür kanıtı. Refah'a giden otoyol boyunca yüzlerce kamyon dizilmiş durumda. Gazetecileri sınıra davet eden basın ofisinin başkanı Aiman Wallasch, "Bu henüz bir şey değil," diyor. Çok uzakta değil, Katar ve Irak'tan gelen kargo uçakları El-Ariş'e iniyor, forkliftler tur atıyor ve sıradaki paletleri sıraya diziyor: İlaç, pirinç, kış kitleri, şilteler. "Onlar da (Gazze'de) bizim yaşadıklarımızı yaşıyorlar - savaş, terör" diyor uçağı boşaltılmakta olan Iraklı bir hava kuvvetleri yüzbaşısı.
Çok yardım giriyor, az Filistinli çıkıyor
Wallasch'ın söylemediği şey ise Mısır'ın çok sayıda yardımın gelmesini ama çok az sayıda Filistinlinin kalıcı olarak ülkeyi terk etmesini istediği. Ürdün, Suriye ve Lübnan'ın aksine bu ülke Filistinliler için herhangi bir mülteci kampı kurmuş değil. Mısır'da devasa bir ekonomik kriz, Suriye ve Sudan'dan gelen yüz binlerce mülteci ve iki haftadan kısa bir süre sonra yapılacak cumhurbaşkanlığı seçimi var.
Cumhurbaşkanı Abdülfettah El Sisi, Gazze'de yaşayan 2,2 milyon insanın Refah üzerinden gelebileceği endişesini, ülkesinin yeni bir savaş cephesi haline gelebileceği uyarısından başka bir şeyle ilişkilendirmiyor. Devlet başkanına göre İsrail'e karşı "savaşlar" sadece Sina'ya taşınacak, Mısır İsrail'e karşı yeni saldırılar için bir fırlatma rampası haline gelecek ve daha sonra kendisi bir hedef haline gelecektir.
Gazze'yi Refah üzerinden terk etmek isteyen Filistinliler hala çok uzun süre beklemek ya da çok para ödemek zorunda. Yıllar önce Gazze'den, Mısırlı yetkililerle işbirliği yaptığı ve yolcuları çok para karşılığında VIP listelerine koyduğu iddia edilen "seyahat acenteleri" ve "komisyoncular" hakkında haberler gelmişti. Fiyatların daha da arttığı ve Refah üzerinden garantili bir çıkış için kişi başına 4.500 dolara kadar çıktığı söyleniyor. Gazze'de sekiz kişilik bir aile 21.000 dolar ödemek zorunda kaldıklarını bildirdi. Bu rakam Gazze'deki bir hanenin yıllık ortalama gelirinin yaklaşık 15 katına denk geliyor.
Taze balık ve araba parçaları
Refah'ta -daha doğrusu altında- insanlar gayri resmi kanallardan yardım alma deneyimine sahip. Hamas 2007'den sonra İsrail'in ablukasını delmek için Gazze'den Mısır'a yüzlerce tünel kazmaya başladı. Deterjan, cep telefonu, taze balık, araba parçaları, hayvanat bahçesi için bir aslan - Refah üzerinden Gazze'ye ulaşamayan hemen her şey Refah'ın altından kaçırılıyordu. Tünelcilik işinin zirvede olduğu dönemde 15.000 kişiye doğrudan iş imkanı sağladığı ve Hamas'a yıllık milyonlarca dolar gelir sağladığı söyleniyor.
El Sisi buna bir son verdi. Gazze'den gelen silahların da tüneller aracılığıyla Kuzey Sina'daki aşırılık yanlılarına ulaştığı söylendiği için Refah güvenlik sorunu ilan edildi, yıkıldı ve tüneller sular altında kaldı. 2,000 aile yerinden edildi ve askeri tampon bölgeler oluşturuldu ve genişletildi. Bugün sınıra giden yol giderek daha fazla yeni kontrol noktasından geçiyor; Refah'a birkaç kilometre kala askerler kumlu bir yolda yaklaşık 50 tankın başında hazır bekliyor.
Sınırın ön avlusunda ıslak bir rüzgar esiyor. Savaş burada da iz bırakmadan geçmedi, örneğin Mısır Ekim ayında İsrail savaş uçaklarının sınır kapısını dört kez bombaladığını ve birkaç sınır askerinin hafif yaralandığını açıkladı. İsrail ordusu bir dikkatsizlikten söz etti ve olay için özür diledi. Ama şimdi bir ateşkes var. Askerler öğle yemeklerini polistiren kutular içinde aldılar ve ciplerine çekilip bir şeyler atıştırmaya başladılar.
Amr Mohsen için bu günlük rutin sabah saat 5.00'te başlıyor. Sonra o ve meslektaşları sarı ambulanslarıyla burada duruyor ve birkaç yaralı daha alıp alamayacaklarını görmek için bekliyorlar. Şu anda Al-Arish'te hastanede olan bir kız gibi. Beyaz bandajlar başını ve vücudunun üst kısmını kaplıyor, yüzünün ağır yaralı yarısı gevşek bir şekilde sarkıyor. Tekerlekli sandalyesinin önünde bir hemşire onu neşelendirmek için bir balon sallıyor. Hayatta olduğuna dair hiçbir işaret yok.
Kaynak: www.dpa.com