Veriler PISA fiyaskosunu nasıl açıklıyor?

Almanya bir sonraki PISA şokunu yaşıyor. Çok çeşitli açıklamalar ve yorumlar hızla ortaya atılıyor. Son yıllardan seçilmiş rakamlara bakarak en önemli argümanları kategorize etmek mümkün.

Sefalet milenyumun başında başladı. Kendini şairler ve düşünürler ülkesi ilan eden Almanya, 2001 yılında bir sürprizle karşılaştı: Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı (OECD) bir önceki yıl farklı ülkelerin eğitim sistemlerini karşılaştırmak amacıyla uluslararası bir araştırma başlatmıştı. "Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı" (PISA), 15 yaşındaki öğrencilerin matematik, fen ve okuma alanlarındaki okul performanslarını ölçmeyi amaçlamaktadır.

Araştırmanın sonuçları 2001 yılının sonlarına doğru yayınlanacaktır. Medyanın tepkisi çok büyük oldu, politikacılar şok oldu ve yakında bir "PISA şoku "ndan söz edilmeye başlandı. Alman Sanayi ve Ticaret Odaları Birliği (DIHK) Başkanı Ludwig Georg Braun şöyle diyor: "Daha kötüsü olamazdı."

Almanya, büyük komşusu Fransa'dan daha kötü, tüm OECD ülkelerinin ortalamasından daha kötü ve sonraki yıllarda çok dikkat çeken Finlilerden önemli ölçüde daha kötü bir performans sergiledi. Bu kaba uyanış, çok sayıda reform girişiminin yanı sıra hararetli tartışmalara da yol açtı. Üç kademeli okul sisteminin toplumdaki eşitsizlikleri pekiştirip pekiştirmediği konusundaki tartışmalarda Almanya'dan PISA çalışmasından çekilmesi istenmiştir.

Ancak PISA şokunun ardından Almanya ilerleme kaydetti: 2006'dan itibaren Almanya'da test edilen çocuklar Fransa'daki yaşıtlarından ve diğer OECD ülkelerinin ortalamasından daha iyi sonuçlar elde etti. İlk PISA çalışmasında Finlilerin okuma performansı ile aradaki fark hala Almanya'nın sekizde biri iken, 2015'te bu rakam yirmide birin altına düşmüştür.

Arayı kapatma yarışı, kendi paylarına keskin bir düşüş yaşayan Finlilerin dostane desteğiyle gerçekleşiyor. Bu durum özellikle matematik testlerinde kendini gösteriyor: başlangıçta Alman öğrencilerden ortalama onda bir daha yüksek olan bu fark, 2015'e gelindiğinde yüzde bire kadar düştü.

Pandemi sırasında sınırlara ulaşmak

Ancak Almanya'daki yükseliş eğilimi de en geç son on yılın ortalarında sona ermiştir. Matematik testlerindeki performans 2012 gibi erken bir tarihte tekrar düşmeye başlamıştır. Test edilen ülkelerin çoğunda 2018 ve 2022 çalışmaları arasında açık bir fark vardır. Almanya'daki düşüş özellikle belirgin: Sonuçlar her zamankinden daha kötü, 2000'deki şok yılından bile daha kötü. Matematik testinde OECD ortalamasıyla aradaki fark 2012'de zirve yaptı ve o zamandan beri on kat daraldı.

Koronavirüs salgını sırasında okulların kapatılması diğer nedenlerin yanı sıra bu durumdan sorumlu tutuluyor. Alman Öğretmenler Birliği Başkanı Stefan Dull ntv'ye yaptığı açıklamada, Alman okul sisteminin koronavirüs nedeniyle "sınırlarına ulaştığını" söyledi.

Almanya okulların kapanması konusunda aslında Avrupa'nın geri kalanından daha ileride. Ancak okul kapılarının ne kadar süreyle kapalı kaldığı Avrupa genelinde büyük farklılıklar gösteriyor. Dolayısıyla bu rakam tek başına PISA sonuçlarını açıklayamaz. ifo Enstitüsü pandemi öncesindeki ilk duruma işaret ediyor: Dijitalleşmenin durumu uzaktan eğitimi daha da zorlaştırmıştı. ifo'nun pandemi sırasında Avrupa'daki okullar üzerine yaptığı bir araştırmaya göre: "Almanya çevrimiçi öğrenme platformları ve kaynakları açısından son sırada yer alıyor."

Ancak PISA sonuçlarının basit ilerleyişinde bile gerilemenin son on yılın ortasında başladığı görülebiliyor. Pek çok uzman pandeminin performanstaki düşüşün nedeni olmadığından, sadece düşüşü hızlandırdığından emin. Eğitim sistemindeki insanlar için uzun zamandır açık olan bir şeyi açık ve yaygın bir şekilde görünür hale getirdi.

"Nitelikli işçi açığı var, göç arttı"

"Bu eğilimi yaklaşık on yıldır gözlemliyorduk. Korona bunu daha da yoğunlaştırdı," diyor sosyolog Aladin El-Mafaalani Stern dergisine. Uzmanların gördüğü inşaat alanları çok çeşitli: dijitalleşme yavaş, ebeveyn evi hala okulda başarı için belirleyici faktör ve mevcut öğretim kadrosu aşırı çalışıyor. "Alman okul sistemi çökmüş durumda, kalifiye işgücü sıkıntısı var. Ve göç arttı," diyor El-Mafaalani.

Gerçekten de Alman okullarına, ailelerinde göç geçmişi olan giderek daha fazla çocuk gidiyor. Okul hayatına yurtdışında başlamış, evde ebeveynleriyle çoğunlukla Ukraynaca, Türkçe ya da Farsça konuşan çocuklar. Ailelerinde mültecilik deneyimi yaşamış ve ev ödevlerinde kendilerine yardımcı olacak kimsesi olmayan çocuklar. Ama aynı zamanda yabancı dili sınıf arkadaşlarından her zaman önde olan çocuklar ve akıcı Almanca konuşup başka bir şey bilmeyen çocuklar da var.

Mikro nüfus sayımına göre, 2008 yılında Alman okullarındaki tüm çocukların yaklaşık yüzde 28'i göçmen kökenli iken, bu oran 2022 yılında yüzde 41'in üzerine çıkacaktır. Bu çocuklardan bazıları PISA araştırmalarında çok daha kötü performans gösteriyor. Doğulan ülke ve evde ağırlıklı olarak konuşulan dil, test sonuçları üzerinde önemli bir etkiye sahiptir: Son PISA çalışmasında yurtdışında doğan çocuklar, Almanya'da doğan çocukların aldığı puanın ortalama yüzde 80'inden daha azını almıştır. OECD ortalaması ise yüzde 90'ın üzerinde.

Evde konuşulan dil sadece okuma becerisi üzerinde büyük bir etkiye sahip değil. Matematik anlama da büyük ölçüde buna bağlıdır: Evde konuşulan ana dil Almanca ise, çocuklar PISA'da uluslararası bir karşılaştırmada saygın sonuçlar elde ediyor. Bu grup, ortalama 494 puanla matematik testinde OECD ortalamasının ve hatta Finlandiya karşılaştırma grubunun oldukça önünde yer almaktadır.

Göç geçmişinin ardında başka bir faktör yatıyor

Ebeveynleri farklı bir dil konuşan öğrenciler için durum oldukça farklıdır: Bu grup ortalama 419 puanla OECD ülkeleri ortalamasının oldukça gerisindedir. Diğer ülkelerde farklılıklar çok daha az belirgin olsa da Almanya'da eşitsizlik özellikle büyüktür.

Ancak bu eşitsizliğin büyük bir kısmı çocuğun ailesinin göç geçmişiyle sınırlıdır. Almanya'da yoksulluk ve zenginliğin eğitim başarısı üzerindeki etkisi hala çok güçlüdür. Ve göçmenler yoksulluktan ortalamadan daha fazla etkileniyor. 2019 mikro nüfus sayımına göre, göçmenlik geçmişi olmayan küçüklerin yaklaşık yüzde 12'si yoksulluk riski altındaki ailelerde yaşıyor. Göçmen kökenli aynı yaştaki kişilerin bu durumdan etkilenme olasılığı iki kat daha fazladır. Yaklaşık üçte birinin yoksulluk riski altında olduğu düşünülmektedir.

OECD, tüm PISA katılımcılarını eşit büyüklükte beş gruba ayırarak Alman okul sisteminin bu tür eşitsizlikleri telafi etmesinin ne kadar zor olduğunu gösteriyor. Çocuklar arasında sosyo-ekonomik durumlarına, yani ebeveynlerinin gelirine, mesleğine ve eğitim niteliklerine, evdeki kitap sayısına veya ödevlerini huzur ve sessizlik içinde yapma fırsatına göre ayrım yapıyor. Dolayısıyla beş gruptan ilkinde yer alan çocuklar özellikle varlıklı, sonuncusunda yer alanlar ise özellikle dezavantajlıdır.

Almanya'da ilk gruptaki çocuklar diğer tüm gruplardan çok daha iyi PISA sonuçları elde etmektedir. Estonya'daki nispeten varlıklı çocuklarla aşağı yukarı aynı seviyededirler. Ancak diğer dört gruptaki çocuklarla aralarındaki fark o kadar büyük ki dördüncü gruptaki Alman çocuklar ancak en dezavantajlı Estonyalı çocuklar kadar başarılı olabiliyor.

Son PISA şokunun ardından pek çok uzman Alman eğitim sistemine daha fazla yatırım yapılması çağrısında bulunuyor. Almanya bu konuda OECD ortalamasının oldukça altında. Ancak okullara para pompalamak tek başına sorunu çözmeyecektir. Çünkü sosyal eşitsizliklerin azaltılmasında özellikle önemli olabilecek bir faktör genellikle unutuluyor: en küçük çocukların bakımı ve eğitimi.

Kreşler eğitimle ilgili pek çok kararın alındığı yerlerdir ve kronik olarak personel yetersizliği söz konusudur. Bu durumdan yalnızca pek çok ebeveyn değil, her şeyden önce erken çocukluk eğitimi ve özellikle de dezavantajlı çocukların fırsatları zarar görmektedir.

Buna rağmen, kreşler yapısal olarak Eğitim Bakanlığı'na bağlı değildir ve genellikle sadece bir bakım yeri olarak görülmektedir. Bakan Stark-Watzinger bunu değiştirmek istiyor. PISA araştırmasında daha iyi performans gösteren birçok ülke burada da rol modeldir.

Ayrıca okuyun:

Kaynak: www.ntv.de

Veriler PISA fiyaskosunu nasıl açıklıyor?