Haplar, kanişler ve ısıran mizah
Kışkırtıcı seks pozları veren kanişler, devasa haplar ve bir "imaj virüsü" olarak AIDS kelimesi: Berlin'deki Martin-Gropius-Bau'da açılan sergi General Idea'nın eserleriyle halkı memnun ediyor. Sanatçı üçlüsünden hayatta kalan son kişi olan AA Bronson, 40. Dünya AIDS Günü'nde ntv.de ile bir araya geldi.
Korku, üzüntü ya da öfkeyi tetikleyen dört harf. Bir virüs gibi yayılan dört harf. 1 Aralık Dünya AIDS Günü ve hüzünlü bir yıldönümü: HI virüsü 40 yıl önce keşfedildi. Dünya çapında 38 milyondan fazla insan AIDS ile yaşamaktadır. HIV tedavisine ihtiyaç duyan insanların sayısı pandemi ve savaştan bu yana yeniden artıyor. "AIDS" aynı zamanda Kanadalı sanatçı kolektifi General Idea'nın dünyaca ünlü bir eserinin de başlığıdır. Sanatçıların fikirleri şu anda Berlin'deki Martin-Gropius-Bau'da 200 eserlik bir retrospektifte izlenebilir.
"AA Bronson Berlin'de ntv.de'ye verdiği bir röportajda "1986'da New York'a geldiğimizde hayat birdenbire çok ciddileşti. Kolay olan her şey aniden sona ermişti. AIDS salgını şehirde, özellikle de sanat dünyasında hızla yayılıyordu. Keith Haring gibi 32 yaşında ölen sanatçıların kariyerleri aniden sona erdi. Queer topluluğundaki tüm arkadaş çevreleri bağışıklık yetersizliği nedeniyle ortadan kalktı.
General Idea'dan üç kişi Greenwich Village'daki St Vincent Hastanesi'nin hemen yanında yaşıyordu. Burası, acı içinde ölmek üzere olan AIDS hastalarının doktorlar tarafından bakıldığı şehirdeki tek klinikti. AA Bronson orada geçirdiği zorlu günleri hatırlarken bugün bile sesi titriyor. Arkadaşları, en iyi arkadaşlarından biri ölürken ona eşlik etmişler. Hastane personeli enfeksiyon kapmasından korktuğu için çarşaflarını ve havlularını da kendileri değiştirmek zorunda kalmışlar.
1969 yılında kurulan Toronto'daki General Idea, başlangıçta en fazla sekiz üyeden oluşan akışkan bir aile olarak faaliyet gösteriyordu. Kanadalılar, o dönemde zaten imgelerle dolu olan dünyayı mizahi bir dille eleştirdiler. Tüketim aşırılığı ve ticaret mekanizmalarını hedef aldılar, bazen bunları performanslarda ısırıcı bir ironiyle sundular. 1980'lerin ortalarında müzeler gişe rekorları kıran sergilere odaklanınca, sanat hakkında sanat yapmaya başladılar. Piet Mondrian gibi ressamların ikonik eserlerini kendilerine mal ettiler ve soyut resimlerindeki sarıyı yeşil ile değiştirdiler. Mondrian'ın bu renkten nefret ettiği söylenir. Bronson, "Yeşil aynı zamanda üniversitede eşcinsel olan herkesin Cuma günleri giydiği renkti" diyor.
Sessizlik stratejisi
Kendilerini "kültürel suçlular ve medya parazitleri" olarak tanımladılar ve 1975'ten itibaren kolektif sadece üçlü olarak çalıştı. 1980'lerin ortalarına gelindiğinde Kanada coğrafi olarak onlara dar gelmeye başlamıştı. Tüm önemli sergi mekânları otlanmıştı ve bu yüzden üçü New York'a taşındı. O zamanlar uluslararası sanat ortamı burada buluşuyordu. Dünyanın dört bir yanından küratörler yeni ve farklı sanat eserleri keşfetmeye geliyordu.
Bilmedikleri bir şey vardı: Birlikte eser yaratmak için sadece sekiz yılları kalmıştı. AA Bronson, General Idea'dan hayatta kalan tek kişi. Jorge Zontal 1994'te öldü, onu birkaç ay sonra Felix Partz izledi.
AIDS söz konusu olduğunda ABD hükümeti uzun süre sessizlik stratejisi izledi. Ne de olsa hastalık eşcinsellerin, uyuşturucu bağımlılarının ve fahişelerin hastalığı olarak görülüyordu. Virüs sadece meni ve vajinal salgılar yoluyla değil, aynı zamanda kan yoluyla da geçmektedir. AIDS'i durdurma ya da daha güvenli seks kampanyası bir yana, ne eğitim ne de önleme vardı. Bulaşma korkusuyla, bağışıklık yetmezliği olan kişiler toplumun çoğunluğu tarafından bir tehdit olarak algılanıyor ve damgalanıyordu.
Eşcinsellerin toplumsal olarak aşağılanması ve marjinalleştirilmesi, General Idea'yı kendi cinselliklerini ve AIDS'i çalışmalarının merkezine yerleştirmeye teşvik etti. Gropius Bau'daki sanat eserlerinin, enstalasyonların ve heykellerin yarısı bu sağlık felaketiyle ilgilidir. Sanatçılar, renkli kaygısızlığına ve mizahına rağmen ağızda acı bir tat bırakan bir tür AIDS aktivizmini temsil ediyor. Bronson'a göre sanat güçlü bir araçtır ve bir konuya ilişkin farkındalığı pek çok farklı yolla artırabilir.
Ürün olarak AIDS mi?
En büyük başarıları: ABD'li pop sanatçısı Robert Indiana'nın ikonik LOVE heykelini AIDS kelimesiyle değiştirdiler. "1985 yılında LOVE'ı değiştirmeyi düşünmüştük ama bunun zevksizlik olacağını düşünmüştük. Bir yıl sonrası doğru zamandı" diyor AA Bronson. Indiana'nın logosu çoktan anahtarlıkların ve diğer ticari eşyaların üzerine yerleştirilmişti ve bir virüs gibi her şeye bulaşmıştı. General Idea başlangıçta sadece bir AIDS araştırması yardım etkinliği için bir AIDS görseli yaratmıştı. Ancak kimse bu resmi kendi duvarına asmak istemedi.
Kısa bir süre sonra kamusal alanı AIDS posterleriyle doldurdular. Sanatçılar basit ama çarpıcı müdahaleleri "Imagevirus" ile büyük bir başarı elde ettiler. Çalışmaları ABD'deki sessizliği bozdu ve bugüne kadar öğretici olmaksızın duyguları ve tartışmaları kışkırtmaya devam ediyor. Bronson'a göre işin sırrı, AIDS logosuyla hiçbir şey anlatılmaması. Kişisel yorumlara yer bırakıyor ve herkes kendisi için doğru olan anlamı görebiliyor.
Mahrem olan kamusal hale geliyor
25 yılın ardından, sanatçı grubu 1994 yılında varlığını sonlandırdı. AA Bronson geriye dönüp baktığında "Felix ve Jorge öldüğünde aslında hayatımı kaybettim" diyor. Yeni bir sanatsal kimlik arayışına girdi. "Tekrar ayaklarımın üzerinde durabilmem beş yılımı aldı. Sonunda yeniden bir sanatçı olarak çalışmaya başladığımda, Felix ve Jorge'nin Orta Çağ'daki gibi ölümlerinin portrelerini yaptım." Viyana Secession'daki ilk kişisel sergisinde, ölmek ve ölüm gibi tabu konularla halkı karşı karşıya getirdi. Ölmekte olan kişilerin fotoğraflarını sahneledi ve etraflarına en sevdikleri nesneleri yerleştirdi. AA Bronson bu şekilde mahrem ve özel olanı aniden kamusal hale getirdi.
Adamlar ölümlerinden sekiz ay önce Toronto'ya geri taşınmışlardı. "Kanada sağlık sistemi harika. Jorge ve Felix hastaneye yatırılmaları gereken bir noktaya geldiklerinde geri döneceğimizi biliyorduk," diye hatırlıyor AA Bronson. Bakım personeli ve doktorlar önce haftada bir, daha sonra günde bir ve daha sonra iki kez evlerine geldi.
Verimli bir çalışma yöntemi buldular. Sanat ve hayat bir kez daha birleşti. "O kısa yıl içinde, on yıl boyunca çalıştığımız kadar çok çalıştık. Durmadan konuştuk, kahve içtik, hayalimizdeki projeleri tartıştık ve her şeyi kaydettik. Birçok şeyin ancak daha sonra gerçekleştirilebileceğini biliyorduk." Sanatçılara iki asistan eşlik etti ve eserleri özenle üretti.
İlaçsız AIDS ile yaşamak imkansız
Müze ziyaretçileri General Idea'nın siyasi temalarını, kelime oyunlarını ve sanat tarihiyle oynadığı oyunu hemen anlıyor. İlk HIV ilacı 1987 yılında piyasaya çıktı. Dokuz yıl sonra, etken maddeler vücuttaki virüslerin baskılanabileceği ve AIDS'in patlak vermeyeceği şekilde birleştirilebildi. Hayat kurtaran bu antiretroviral tedavi pahalıdır ve acilen ihtiyaç duyulan birçok ülkede mevcut değildir. Berlin sergi merkezinin duvarındaki 150 dev hap, Felix Partz'ın her ay almak zorunda kaldığı tabletlerin sayısını hatırlatıyor. O zamandan bu yana 40 milyondan fazla insan virüsten öldü. Üç büyük boy hap heykeli, AIDS'li bir yaşamın günlük ilaçlar olmadan hala mümkün olmadığını gösteriyor.
"General Idea" 14 Ocak'a kadar Martin-Gropius-Bau, Niederkirchnerstraße 7, 10963 Berlin'de görülebilir.
Gropius Bau ve sanat platformu CIRCA, 3 Aralık'a kadar "VideoVirus" adlı üç dakikalık müdahaleyi sergiliyor. Her zaman saatten 23 dakika sonra. Amaç, devam etmekte olan krize dikkat çekmek. Kurfürstendamm, Joachimsthaler Straße'nin köşesinde, Berlin'de ve ayrıca kısa versiyonu şehirdeki 100 ekranda. Video için lütfen buraya tıklayınız
Kaynak: www.ntv.de
